Historia Cmentarza Rzymskokatolickiego
w Pabianicach
Początki Cmentarza Rzymskokatolickiego datuje się na ok. 1824 r. wyznaczono wtedy działkę przy ul. Kilińskiego 55.
W dniu 15 sierpnia 1826 r. ks. Leonard Urbankiewicz proboszcz Parafii św. Mateusza dokonał uroczystego poświęcenia miejsca grzebalnego.
W 1837 r. zakończono ogrodzenie cmentarza i postawiono dwie bramy wejściowe. Pierwszą bramę zakupił ks. Leonard Urbankiewicz, drugą ks. Edward Szulc. , który jest pochowany na tutejszym cmentarzu w kw. 20 przed kaplicą.
Bramy te zostały odremontowane przez Kurię Metropolitalną Łódzką w 2015 r.
W 1885 r. na wprost bramy tz. Głównej stanęła kaplica w stylu neogotyckim. Od wschodu wieńczy ją wieża z dzwonem. Budowniczym był prawdopodobnie Józef Hans.
W 2014 r, Kaplica została erygowana przez ówczesnego Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego i nadano jej patrona św. Maksymiliana Kolbego.
Dnia 24 lutego 1864 roku proboszcz ks.E Szulc zawiadomił parafię ewangelicką o odstąpienie części gruntu na rzecz cmentarza ewangelickiego dla potrzeb tej że wspólnoty, która ze względu na rozwój przemysłu włókienniczego była dość znaczna w Pabianicach.
Podczas II wojny światowej cmentarz był pod zarządem niemieckim i najstarsze kwatery zostały przebudowane.
Na terenie cmentarza są pochowani zasłużeni pabianiczanie jak również kapłani i siostry zakonne pracujące na terenie miasta Pabianic.
Okres wojenny również zaznaczył się w historii cmentarza są tam groby żołnierzy polskich , którzy oddali życie w obronie ojczyzny kw. 43. W kw. 40 znajdują się groby żołnierzy radzieckich z 1945 r. W kw. 19 znajdują się tablice upamiętniające naszych mieszkańców zamordowanych na ludzkiej ziemi i więźniów politycznych zamordowanych w okresie stalinowskim.
Informacje zaczerpnięte z książki Pani Alicji Dopart pt.” Tryptyk Historia cmentarzy pabianickich. Stary Cmentarz Katolicki w Pabianicach 1824-2004 „ . Książkę można nabyć w Muzeum Miasta Pabianic Stary Rynek ½ w Pabianicach.
Pochowani na cmentarzu, znani Pabianiczanie:
| LP. | Kwatera | Opis |
| 1 | 3 | Narcyz Gryzel. Pabianicki robotnik, uczestnik strajków robotniczych 1905r. – 1907r., zamordowany przez moskiewskiego policmajstra w 1907r. |
| 2 | 4 | Jadwiga Wajsówna. Dwukrotna medalistka olimpijska w rzucie dyskiem, pięciokrotna rekordzistka świata, trenerka i działaczka Pkol-u, zm.1990r. |
| 3 | 5 | Ks. Lucjan Jaroszka. Więzień Mauthausen i Dachu, honorowy obywatel Pabianic, zm. w 1995r. |
| 4 | 11 | Por. Witold Jaroszka. Pilot wojskowy. Zginął 9 września 1939r. |
| 5 | 15 | Andrzej Skrzydlewski. Zapaśnik, medalista olimpiady w Montrealu, mistrz świata , Europy, Polski i Szwecji , zm. w 2006r. |
| 6 | 18 | Grób Księży. KS. Infułat Stanisław Świerczek. Więzień obozu koncentracyjnego Dachau. Wieloletni proboszcz parafii Św. Mateusza i dziekan dekanatu pabianickiego, zm. w 1991r. |
| 7 | 18 | Płk Henryk Świetlicki. Dowódca 6. Pułku pancernego II korpusu polskiego. Kawaler orderów Virtuti Militari, zm. w 1973r. |
| 8 | 18 | Księża z Parafii św. Mateusza , ks. Stanisław Świerczek zm.24.06.,1991r. |
| 9 | 19 | Bolesław Jan Biskupski , komandor porucznik, dowódca ORP ”Garland” w czasie II wojny światowej , kawaler orderu Virtuti Militari, zm. w 1979r. |
| 10 | 19 | Symboliczny grób sybiraków, Grób więźniów politycznych zamordowanych w okresie stalinowskiego terroru, Grób członków narodowego związku robotniczego którzy zginęli w latach 1905-1907r. |
| 11 | 20 | Grobowiec Księży Misjonarzy |
| 12 | 20 | Karol Nicze, pianista, finalista konkursu Chopinowskiego w 1970r. , zm. w 1999r. |
| 13 | 20 | Henryk Debich . Członek Szarych Szeregów. Światowej sławy dyrygent i kompozytor, założyciel orkiestry polskiego radia i telewizji w Łodzi, zm. w 2001r. |
| 14 | 26 | Grób zbiorowy sióstr córek Bożej miłości |
| 15 | 28 | Gen.Bryg. Zygmunt Janke”Gertruda”, „Walter”. Szef sztabu okręgu łódzkiego AK , ostatni komendant okręgu śląskiego AK. Więzień UB, skazany na śmierć , zrehabilitowany w 1956r. kawaler orderu Virtuti Militari, zm. w 1990r. |
| 16 | 30 | Poległym w czasie strajku „Włókniarzy” 17 marca 1933r. |
| 17 | 36 | Tadeusz Jarmakowski. Uczestnik kampanii wrześniowej , walk w północnej Afryce i we Włoszech (Monte Cassino) , zm. w 1975r |
| 18 | 43 | Pomnik upamiętniający 255 żołnierzy Armii Czerwonej poległych w styczniu 1945r |
| 19 | 43 | Groby żołnierzy polskich poległych w obronie ojczyzny w 1939r. |
| 20 | 50 | Eugeniusz Nowak. Nestor polskiego boksu, olimpijczyk z Paryża 1924r., zm.1988r. |
| 21 | Kaplica | Tablice upamiętniające : Prof. Józefa Salwe bohatersko poległemu w obronie Pabianic w 1939 r.; Polaków Deportowanych w głąb III Rzeszy do niewolniczej pracy; Poległym Żołnierzom AK; Ks. Jana Frąckiewicza byłemu żołnierzowi AK zamordowanemu na Syberii; Wawrzyniecowi Zielenieckiemu Powstańcowi Styczniowemu z 1863 r. |